W ostatnim wpisie napisałem, że biegły dokonując wyceny „poszukuje” wartości rynkowej przedsiębiorstwa. (Gdzie wartość rynkowa oznacza wartość kształtowaną na rynku między stronami transakcji. Zobacz: co to wartość księgowa i wartość rynkowa przedsiębiorstwa?) Jednocześnie wielokrotnie zwracałem też uwagę, że biegły dokonuje wyceny przyjmując określone założenia. W zależności od przyjętych założeń dotyczących stron transakcji zakupu/ sprzedaży przedsiębiorstwa jak i warunków jej zawierania rozróżnia się różne kategorie wartości „rynkowej” przedsiębiorstwa poszukiwane przez biegłego. Te rodzaje wartości określające strony rzeczywistej lub hipotetycznej transakcji oraz warunki jej zawierania definiują tzw. standardy wartości.
Standardy wartości wg KSWS „Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw”
Krajowy Standard „Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw” wskazuje następujące cztery „standardy wartości” (p. 7.3 Standardu) określające „rodzaj” wyznaczanej wartości:
- godziwa wartość rynkowa (ang. Fair Market Value),
- wartość sprawiedliwa (ang. Fair Value),
- wartość inwestycyjna (ang. Investment Value),
- wartość wewnętrzna (ang. Intrinsic Value).
Różnice między standardami wartości
Różnice między wymienionymi powyżej standardami wartości dotyczą głównie przyjętych założeń, co do:
- dobrowolności vs przymusowości stron biorących udział w transakcji, tj. czy jedna ze stron miała przymus kupna/ sprzedaży przedsiębiorstwa, czy obie strony działały na zasadach dobrowolności,
- uwzględniania indywidualnych wymagań i oczekiwań strony nabywającej vs przyjęcie „standardowych” oczekiwań strony nabywającej;
- abstrahowania od stron transakcji vs przyjęcie jakiś założeń co do stron transakcji.
Przyjęcie zróżnicowanych założeń z możliwości wymienionych powyżej rzutuje na „odczytaną” wartość wycenianego podmiotu. Zatem przy różnych możliwych przyjętych założeniach uzyskane wartości będą się różnić, co precyzyjnie opisują wspomniane „standardy wartości”.
Założenia wycen według poszczególnych standardów wartości
Wycena przy przyjęciu standardu „godziwej wartości rynkowej” zakłada transakcje na warunkach dobrowolności między typowymi hipotetycznymi stronami: kupującą i sprzedającą.
Przyjmując standard „wartości sprawiedliwej”, wyceny dokonuje się, zakładając przymus dokonania transakcji przez jedną ze stron: kupującą bądź sprzedającą. Wyznaczona wartość ma być „sprawiedliwa” przy uwzględnieniu okoliczności dokonania transakcji (występującego po jednej ze stron przymusu).
Wycena „wartości inwestycyjnej”, to wycena przeprowadzona z punktu widzenia konkretnego określonego nabywcy uwzględniająca jego potrzeby oraz oczekiwania. Jednocześnie taka wycena uwzględnia możliwe do wystąpienia efekty synergii dla Nabywcy wynikające z zakupu określonego podmiotu.
W ostatnim ze standardów – wartości wewnętrznej – abstrahuje się od stron potencjalnej, czy faktycznej transakcji. Wyprowadzana wartość przedsiębiorstwa wynika z potencjału podmiotu i czynników zewnętrznych mających wpływ na przedmiot wyceny
Wspólnymi założeniami wszystkich dokonywanych wycen są jednakże:
- racjonalność stron transakcji,
- posiadanie wszystkich niezbędnych informacji o przedmiocie transakcji (i umiejętność ich przetworzenia przez strony transakcji).
Omówienie poszczególnych standardów wartości będzie przedmiotem rozważań w kolejnych tygodniach.
W najbliższym tygodniu odpowiem na pytanie: Co precyzyjnie wyraża godziwa wartość rynkowa przedsiębiorstwa?
Autor: Dariusz Stronka
Zobacz naszą ofertę wycen:
wyceny wycena przedsiębiorstwa/ wycena spółki
wycena udziałów wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Zapraszamy do komentowania i dzielenia się własnymi spostrzeżeniami.