Jak wycenić przedsiębiorstwo – wprowadzenie
W bieżącym wpisie podjąłem się odpowiedzi na ogólne pytanie „Jak wycenić przedsiębiorstwo?” Zakres tego pytania jest bardzo szeroki, toteż w niniejszym wpisie dokonałem jedynie identyfikacji poszczególnych etapów procesu wyceny. Niektóre z elementów zostały już omówione w poprzednich wpisach, inne zaś będą dopiero podjęte. Do tych zagadnień, które już były przedmiotem rozważań, w tekście znajdują się odwołania w postaci hiperłączy.
Proces wyceny przedsiębiorstwa to proces dochodzenia do opinii o wartości przedsiębiorstwa. (Patrz: Co to znaczy wycenić przedsiębiorstwo?)
Przedstawione poniżej etapy procesu wyceny przedsiębiorstwa stanowią modelowe podejście pełnej wyceny przedsiębiorstwa. Tym niemniej w praktyce wyceny mogą występować odstępstwa od przyjętego modelu. Występują też sytuacje, w których Wyceniający w procesie wyceny zwraca się do innych ekspertów (rzeczoznawców majątkowych, rzeczoznawców SIMP, biegłych rewidentów, doradców podatkowych, analityków rynku, prawników etc.) aby ustalić wartości poszczególnych składników majątkowych, czy przesłanki do przyjęcia stosownych założeń w wycenie.
Jak wycenić przedsiębiorstwo czyli modelowy proces wyceny
Etapy wyceny przedsiębiorstwa:
- Po pierwsze: wstępne zapoznanie się z przedmiotem wyceny
- Po drugie: określenie:
a. funkcji i celu wyceny,
b. przedmiotu wyceny,
c. podstawowych założeń wyceny,
d. standardu wartości. - Po trzecie: pozyskanie danych do wyceny przedsiębiorstwa dotyczących:
a. wycenianego podmiotu,
b. branży/ sektora działania podmiotu,
c. uwarunkowań makro wpływających na funkcjonowanie podmiotu,
d. historycznych transakcji udziałami/ akcjami wycenianego podmiotu,
e. notowań porównywalnych podmiotów publicznych i/lub transakcji prywatnych dotyczących porównywalnych podmiotów. - Po czwarte: analiza danych i konsultacje ze Zleceniodawcą w zakresie:
a. historycznych wyników działalności podmiotu,
b. sytuacji ekonomiczno-finansowej,
c. posiadanego majątku (trwałego i obrotowego) i kapitałów (własnych i zobowiązań),
d. wszelkich kwestii spornych i toczących się postępowań sądowych,
e. struktury organizacyjnej i zasobów ludzkich,
f. powiązań i posiadanych udziałów w innych podmiotach,
g. uwarunkowań makroekonomicznych działalności,
h. uwarunkowań prawnych działalności,
i. uwarunkowań społecznych działalności,
j. wielkości i perspektyw rynku/ sektorów funkcjonowania,
k. konkurencji (obecnej i przyszłej), dostawców i odbiorców,
l. historycznych cen transakcji udziałami i akcjami podmiotu,
m. notowań podmiotów porównywalnych na rynku kapitałowym,
n. transakcji fuzji, przejęć podmiotów porównywalnych,
o. innych aspektów istotnych z punktu widzenia przedmiotu i celu wyceny. - Po piąte: wybór podejść wyceny spośród:
a. podejścia dochodowego,
b. podejścia majątkowego,
c. podejścia porównawczego. - Po szóste: wybór metod w ramach wybranych podejść.
- Po siódme: wybór szczegółowych wariantów (w ramach wybranych metod) wyceny.
- Po ósme: określenie szczegółowych założeń odnoszących się do poszczególnych metod.
- Po dziewiąte: dokonanie kalkulacji poszczególnych parametrów wybranych metod wyceny.
- Po dziesiąte: określenie wartości podmiotu przy zastosowaniu poszczególnych wybranych podejść.
- Po jedenaste: analiza rozbieżności wyników, ewentualna korekta błędów kalkulacji i/lub weryfikacja przyjętych założeń.
- Po dwunaste: określenie wartości przedsiębiorstwa (bazowej).
- Po trzynaste: rozważenie i ewentualne dokonanie korekt wartości bazowej oraz ustalenie poszukiwanej wartości.
- Po czternaste: przygotowanie raportu.
- Po piętnaste: przekazanie wstępnego raportu Zleceniodawcy.
- Po szesnaste: akceptacja raportu przez Zlecającego lub wyjaśnienie nieścisłości/ naniesienie poprawek do raportu.
Czynności wstępne wyceny przedsiębiorstwa
Punktem wyjścia w procesie wyceny jest wstępne zapoznanie się z przedmiotem wyceny. Po wstępnym zapoznaniu się z przedmiotem wyceny Wyceniający powinien zdecydować, czy ma odpowiednią wiedzę i umiejętności aby podjąć się przedmiotowej wyceny.
Drugi etap stanowi zidentyfikowanie funkcji, celu oraz precyzyjne określenie przedmiotu i podstawowych założeń wyceny. Funkcjom i celom wyceny przedsiębiorstw był poświęcony osobny wpis na blogu, stąd nie będę w tym momencie tego wątku rozwijał. Zachęcam do zapoznania się z wpisem.
Przedmiotem wyceny może być całe przedsiębiorstwo, ale też zorganizowana część przedsiębiorstwa lub udziały w kapitale własnym przedsiębiorstwa, co też zostało omówione we wcześniejszym wpisie. Warto też przypomnieć, że podstawowe założenia wyceny dotyczą oceny możliwości kontynuacji działalności przez firmę, bądź jej likwidacji.
Zagadnieniem dotychczas jeszcze nieporuszanym na blogu, a mającym kluczowe znaczenie w fazie przygotowawczej wyceny jest przyjęcie odpowiedniego standardu wartości. Standard wartości określa strony rzeczywistej lub hipotetycznej transakcji oraz warunki jej zawierania. Definiuje on poszukiwaną w procesie wyceny kategorię wartości.
Następnym etapem jest pozyskanie danych do wyceny zarówno o wycenianym podmiocie (przedmiocie działalności i szczegółowej ofercie, majątku, kapitałach, finansach, organizacji i zasobach ludzkich, powiązaniach z innymi podmiotami), jak i branży/ sektorze działania w tym również o konkurencji dostawcach i bezpośrednich odbiorcach. W końcu nie bez znaczenia są też informacje makro na które składają się czynniki ogólnoekonomiczne, regulacje prawne, czy czynniki społeczne.
Właściwa wycena
Powyżej wskazane etapy kończą prace wstępne. Kolejne zadania dotyczą analizy uzyskanych informacji i materiałów – oraz – na ich podstawie dokonanie wyboru podejść i metod wyceny jak również przyjęcie adekwatnych szczegółowych założeń i wyznaczenie poszczególnych cząstkowych parametrów wybranych metod. Zwieńczeniem tych zadań jest określenie wartości bazowej podmiotu przy zastosowaniu wybranych metod wyceny. Następny etap to rozważenie i ewentualne zastosowanie korekt w stosunku do uzyskanej wartości bazowej wyceny. Po dokonaniu korekt (lub ich zaniechaniu) uzyskujemy poszukiwaną wartość rynkową przedmiotu wyceny. Realizację powyższych zadań można by określić jako przeprowadzenie właściwej wyceny. Szczegółowe omówienie poszczególnych wątków będzie przedmiotem kolejnych wpisów.
Prace końcowe wyceny
Prace kończące stanowią analizę rozbieżności wyników uzyskanych w poszczególnych metodach i ewentualną korektę błędów kalkulacji lub weryfikację przyjętych założeń. Po tym następuje ostateczne określenie poszukiwanej wartości przedsiębiorstwa. Pozostaje jeszcze przygotowanie raportu i przekazanie go Zleceniodawcy (szczegółowo kwestią omówienia zawartości raportu z wyceny zajmę się w osobnym wpisie). Zleceniodawca niekiedy wymaga dodatkowych wyjaśnień lub uzupełnień (czasem naniesienia poprawek). Ostateczna akceptacja raportu przez Zleceniodawcę kończy dzieło wyceny przedsiębiorstwa.
W następnym tygodniu odpowiem na pytanie: Jakie muszą zostać spełnione warunki, by wycena byłą obiektywna i wiarygodna?
Autor: Dariusz Stronka
Zobacz naszą ofertę wycen:
wyceny wycena przedsiębiorstwa/ wycena spółki
wycena udziałów wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Zapraszamy do komentowania i dzielenia się własnymi spostrzeżeniami.