Wycena spółki w fazie schyłkowej – wprowadzenie
Wycena spółki w fazie schyłkowej wymaga uwzględnienia specyficznych cech schyłkowego etapu cyklu życia biznesu. Fazę/etap schyłku przedsiębiorstwa cechuje trwały trend spadkowy popytu na jego produkty, który przekłada się na systematyczny spadek uzyskiwanych przychodów i zysków z działalności podstawowej. Konsekwencją uznania tendencji spadkowej jako trwałej jest zagrożenie, iż w pewnym momencie spółka stanie się trwale nierentowna. Choć faza schyłkowa nierozerwalnie wiąże się z powyższym zagrożeniem, nie zawsze kończy się ona likwidacją firmy. Czasem, udaje się bowiem dokonać strategicznej odnowy (reorientacji). Z uwagi na występowanie powyższej możliwości, etap (faza) schyłku nazywany jest też etapem (fazą) schyłku/odnowy (ang. declice/renewal) [1].
Wycena spółki w fazie schyłkowej – specyfika stosowanych podejść
Poniżej zostaną przedstawione zalecane podejścia do wyceny spółki w fazie schyłkowej w przypadku założenia:
- likwidacji spółki,
- strategicznej reorientacji działalności spółki.
Na koniec odniosę się również do wyceny spółki w fazie schyłkowej w podejściu porównawczym.
Wycena spółki w fazie schyłkowej w przypadku założenia jej likwidacji
Do wyceny typowych spółek w fazie schyłkowej szczególnie nadaje się specyficzna wersja metody DCF w wariancie FCFE. Chodzi tu o wersję, która uwzględnia w wolnym przepływie pieniężnym dla właścicieli za ostatni okres działalności wartość likwidacyjną przedsiębiorstwa.
W odniesieniu do typowej spółki w fazie schyłkowej, spodziewana jest jej likwidacja w ciągu kilku najbliższych lat. Racjonalność ekonomiczna nakazuje, aby likwidacja nastąpiła nie później niż w roku wejścia spółki w okres trwałej nierentowności. Optymalne wyprzedzenie względem powyższego najpóźniejszego roku zwykle nie jest jednak oczywiste. Potencjalnie optymalnym rokiem likwidacji może być każdy rok od najbliższego aż do roku najpóźniejszego (tj. do pierwszego roku, w którym spółka miałaby uzyskać ujemny przepływ operacyjny).
W celu określenia optymalnego roku dla dokonania likwidacji należy dokonać kilku wycen za pomocą wspomnianej powyżej specyficznej wersji metody DCF. Każda z wycen powinna zakładać inny potencjalnie optymalny rok likwidacji, a za poziom ostatniego FCFE uznawać wartość likwidacyjną przedsiębiorstwa obliczoną dla danego roku (patrz wpis „Jak przebiega wycena przedsiębiorstwa w likwidacji?”). Najwyższa z wycen wyznaczy optymalny rok likwidacji. Jednocześnie wycena ta jest oszacowaniem wartości spółki w fazie schyłkowej na moment bieżący.
Wycena spółki w fazie schyłkowej w przypadku założenia jej strategicznej reorientacji
Oczywiście, wśród spółek w fazie schyłkowej są przedsiębiorstwa, co do których zakłada się strategiczną reorientację, lecz jej powodzenie pozostaje kwestią otwartą. Za odpowiednią metodę wyceny tego rodzaju firm należy uznać zwłaszcza metodę DCF w wariancie ważonym prawdopodobieństwem (ang. probability-weighted DCF) – patrz wpis „Czym charakteryzuje się wycena startupu?”. Często, reorientacja strategiczna spółki w fazie schyłkowej wiąże się ze zmniejszeniem skali działania i sprzedażą zbędnych składników majątku. W takich przypadkach, w ramach wyceny tego rodzaju podmiotów metodą DCF istotną rolę pełni podejście majątkowe (tj. metoda skorygowanych aktywów netto lub metoda likwidacyjna) wykorzystywane do szacunków wpływów ze sprzedaży zbędnych aktywów.
Zastosowanie podejścia porównawczego do wyceny spółek w fazie schyłkowej
Wycena spółki w fazie schyłkowej dokonywana bywa również z wykorzystaniem podejścia porównawczego (rynkowego). W szczególności dzieje się tak, jeśli spełniony jest wymóg występowania spółki publicznej, którą można uznać za porównywalną do wycenianego podmiotu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy faza schyłkowa spółki wiąże się z działalnością w branży znajdującej się na etapie schyłku.
W następnym tygodniu
W następnym tygodniu odpowiem na pytanie: Jak wycenić spółkę zagrożoną upadłością?
Autor: Dariusz Stronka
Zobacz naszą ofertę wycen:
wyceny wycena przedsiębiorstwa/ wycena spółki
wycena udziałów wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa
[1] Patrz np. Puto, A., & Brendzel-Skowera, K. (2011). Przegląd wybranych modeli rozwoju współczesnych przedsiębiorstw. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, (1), 80-91.