49. Ile wynosi i kiedy uwzględnia się dyskonto braku płynności?

Wprowadzenie

Dyskonto braku płynności jest jedną z korekt stosowanych dla wyznaczonej wartości bazowej.

W poprzednim wpisie „Czy, kiedy i jak należy stosować premie i dyskonta w wycenie?” przedstawiłem ogólną ideę stosowania w wycenie premii i dyskont. Ponadto obrazując sytuacje przykładami zwróciłem uwagę na główne rodzaje premii i dyskont stosowanych przy wycenie przedsiębiorstw. Zilustrowane przykładami w poprzednim wpisie korekty tzw. wartości bazowej są również wymienione w Krajowym Standardzie Wyceny. Jedną z nich jest dyskonto z tytułu braku płynności, które jest przedmiotem bieżącego wpisu.

Dyskonto z tytułu braku płynności odnosi się do sytuacji, w której właściciel akcji / udziałów nie ma możliwości ich szybkiej sprzedaży. Pojęcie płynności rozumie się tutaj zatem jako możliwość szybkiego upłynnienia akcji lub udziałów spółki przez właścicieli – tj. sprzedaży i zamiany na gotówkę bez znaczącego obniżenia ceny akcji/udziału. (Tym samym nie chodzi tu o tzw. płynność finansową podmiotu, która oznacza możliwość terminowej regulacji bieżących zobowiązań przez przedsiębiorstwo.)

Zastosowanie dyskonta z tytułu braku płynności

Dyskonto z tytułu braku płynności stosuje się zwykle dokonując wyceny spółki niepublicznej (nienotowanej na giełdzie papierów wartościowych) w podejściu porównawczym przy zastosowaniu metody mnożnikowej. Aby móc dokonać określenia wartości spółki niepublicznej należy skorygować uzyskaną wartość bazową wyceny o dyskonto z tytułu braku płynności. W przeciwnym bowiem wypadku uzyskalibyśmy wartość wycenianego podmiotu przy założeniu, że jest notowany na giełdzie papierów wartościowych.

W innych podejściach w szczególności dochodowym dyskonto z tytułu braku płynności należałoby rozważyć, gdyby ten aspekt był pomijany w wysokości stopy dyskontowej.

Co do zasady, płynność akcji/udziałów ma wartość dla inwestora – właściciela. Z jednej strony bowiem możliwość „szybkiego wyjścia ze spółki” ogranicza jego ryzyko inwestycji. Z drugiej zaś strony powoduje, że nie musi on obniżać znacząco ceny akcji/ udziałów chcąc je sprzedać (lub ponosić dodatkowych kosztów transakcyjnych). Płynność akcji (udziałów) rzutuje zatem na Główne czynniki wpływające na wartość firmy i stąd powinno się ją uwzględniać w wycenie.

Jak zauważa jednakże D. Zarzecki, „Problem uwzględnienia braku lub ograniczonej płynności w wycenie przedsiębiorstw dotyczy przede wszystkim wyceny pakietów mniejszościowych w spółkach niepublicznych.(…) praktyka wskazuje na to, że sprzedaż kontrolnego pakietu spółki niepublicznej na rynku prywatnym jest z wielu względów bardziej prawdopodobna niż sprzedaż pakietu mniejszościowego.”¹ Z powyższego wynika, że wielkość dyskonta z tytułu braku płynności dla udziałów większościowych i mniejszościowych powinna być zróżnicowana.

Zgodnie z poprzednim wpisem, w ostatecznej wartości przedsiębiorstwa, dyskonto z tytułu braku płynności należy uwzględnić według wzoru:

gdzie:
WP_o       –              wartość przedsiębiorstwa (przedmiotu wyceny) ostateczna,
WP_B       –              wartość przedsiębiorstwa (przedmiotu wyceny) bazowa,
D_BP         –              dyskonto z tytułu braku płynności.

Wielkość dyskonta z tytułu braku płynności

Jak podaje R.Tuzimek, dyskonta z tytułu braku płynności „oscylują w przedziale 10%-30%”. Powyższe wartości potwierdza badaniami z rynku amerykańskiego, gdzie zaobserwowane dyskonta mieściły się w przedziale 7%-27%.²

Obecnie wielkość dyskonta z tytułu braku płynności na polskim rynku szacuje m.in. firma FinancialCraft. Określając wartość dyskonta z tytułu braku płynności FinancialCraft uwzględnia:

• koszt wprowadzenia akcji spółki do obrotu,
• stopę dyskontową określającą wartość pieniądza w czasie.

Metodologia FinancialCraft różnicuje stopę dyskonta w zależności od wielkości (kapitalizacji) podmiotu wycenianego. Dla drugiego kwartału 2023 roku na swoich stronach spółka FinancialCraft podała następujące wielkości dyskonta:

• 11% dla spółek dużych (z kapitalizacją powyżej 800 mln zł),
• 13% dla spółek średnich (z kapitalizacją 290-800 mln zł),
• 15% dla spółek małych z kapitalizacją (39-290 mln zł),
• 21% dla spółek mikro (poniżej 39 mln zł).³

W następnym tygodniu odpowiem na pytanie: Czym jest i ile wynosi korekta z tytułu wielkości spółki?

Autor: Dariusz Stronka

Zobacz naszą ofertę wycen:

wyceny                                                wycena przedsiębiorstwa/ wycena spółki

wycena udziałów                            wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Zapraszamy do komentowania i dzielenia się własnymi spostrzeżeniami

1. Patrz D.Zarzecki, Dyskonto z tytułu braku płynności w wycenie przedsiębiorstw, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania nr 38, t.1, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2014 ↩︎
2. Patrz R.Tuzimek, Wycena przedsiębiorstwa metodą porównawczą, [w:] Wycena przedsiębiorstwa . Od teorii do praktyki pod red. M.Panfil, A.Szablewski, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2016 ↩︎
3. https://financialcraft.pl/premia-za-plynnosc-i-dyskonto-za-brak-plynnosci/ ↩︎