39. Jak przebiega wycena przedsiębiorstwa w likwidacji?

Istota wyceny przedsiębiorstwa w likwidacji

Wycena przedsiębiorstwa w likwidacji odbywa się przy wykorzystaniu metody likwidacyjnej (lub metody wartości likwidacyjnej z ang.  Liquidation Value Method). Stanowi ona – analogicznie jak metoda skorygowanych aktywów netto oraz metoda odtworzeniowa – metodę wyceny przedsiębiorstw w podejściu majątkowym. W podejściu tym wartość przedsiębiorstwa określana jest poprzez wartość jego aktywów pomniejszonych o zobowiązania. (Szerzej na temat podejścia majątkowego przeczytasz we wpisie „Na czym polega i jak przebiega wycena w podejściu majątkowym?”).

Istotą wyceny przedsiębiorstwa w likwidacji jest ustalenie wartości możliwej do uzyskania ze sprzedaży poszczególnych składników jego majątku. Zgodnie z Krajowym Standardem Wyceny, jest to jedyna właściwa metoda wyceny w przypadku przyjęcia założenia likwidacji działalności. (Patrz punkt 8.2.4 Standardu.) Jednocześnie – bez względu na przyjęte założenie o kontynuacji bądź zaprzestaniu działalności – uzyskany tą metodą wynik stanowi minimalną wartość podmiotu. (Oznacza to, że gdyby wartość przedsiębiorstwa przy założeniu kontynuacji działalności okazała się niższa niż wartość likwidacyjna, racjonalna byłaby likwidacja przedsiębiorstwa. Jednocześnie wartość przedsiębiorstwa zostałaby określona na poziomie jego wartości likwidacyjnej.)

Krajowy Standard Wyceny Przedsiębiorstw wyróżnia dwa warianty likwidacji:

• w sytuacji nieprzymusowej – wówczas wycena odbywa się wg tzw. metody uporządkowanej likwidacji (ang. Orderly Liquidation Method);
• w sytuacji przymusowej – wówczas wycena odbywa się wg tzw. metody przymusowej likwidacji (ang. Forced Liquidation Method).

W zależności od wariantu likwidacji, różny jest zwykle szacunek wartości poszczególnych składników majątkowych. Oprócz tego wybrana odmiana ma wpływ również na wysokość pozostałych składowych wyceny tj. zobowiązań, rezerw, kosztów likwidacji.

Nieco odrębną kwestią jest wycena przedsiębiorstwa upadłego. W tym przypadku obowiązuje wyceniającego artykuł 319 Prawa upadłościowego, który został zaprezentowany we wpisie „Czy „Prawo upadłościowe” i „Prawo restrukturyzacyjne” nawiązują do wyceny przedsiębiorstw?” na niniejszym blogu.

Metoda likwidacyjna – wprowadzenie

Metoda likwidacyjna polega na skorygowaniu wartości księgowych (bilansowych) poszczególnych składników majątku firmy do ich aktualnych na datę wyceny wartości możliwych do uzyskania z tytułu ich sprzedaży, a następnie pomniejszenie tak uzyskanej wartości o:

• kwotę zobowiązań,
• oszacowanej na moment wyceny wartości rezerw na dodatkowe zobowiązania podatkowe z tytułu działalności operacyjnej i/lub zysków ze sprzedaży aktywów,
• koszty likwidacji.

Ponadto należy również dokonać korekty o przepływy z działalności operacyjnej i finansowej przewidywane w okresie likwidacji nieuwzględnione w innych składowych.

Z racji podobnej do omawianej metodologii, zachęcam do zapoznania się z wpisem „Jak wycenić przedsiębiorstwo metodą skorygowanych aktywów netto (SAN)?”. W metodzie likwidacyjnej w porównaniu z metodą SAN należy „ostrożniej” szacować wartość możliwą do uzyskania ze sprzedaży poszczególnych składników majątku. Wynika to z ich zwykle dość „pilnej” sprzedaży.

Zgodnie z wytycznymi Krajowego Standardu Wyceny, w wycenie należy uwzględnić również aktywa oraz zobowiązania pozabilansowe (p. 8.2.3 Standardu). W przypadku metody likwidacyjnej należy uwzględnić aktywa niematerialne jeśli mogłyby zostać „samodzielnie” sprzedane oraz przedstawiają istotną wartość rynkową. W szczególności chodzi o takie aktywa jak marka, znak firmowy, patenty, know-how, bazy dostawców, stali odbiorcy, know-how.

Dokonując korekt wartości składników materialnych uwzględnia się ich stan, przydatność i poziom zużycia. W przypadku składników niewykazanych w bilansie należy ustalić możliwe do uzyskania wartości z tytułu sprzedaży każdego z nich.

Punktem wyjścia do wyceny przedsiębiorstwa w likwidacji jest sporządzenie bilansu wycenianego podmiotu na dzień wyceny.

Procedura wyceny przedsiębiorstwa w likwidacji

Wycena przedsiębiorstwa w likwidacji odbywa się w następujących etapach:

1. Po pierwsze: identyfikacja poszczególnych materialnych i niematerialnych składników majątku przedsiębiorstwa (mających wartość przy samodzielnej sprzedaży poszczególnych składników majątku uwzględniając również składniki pozabilansowe).
2. Po drugie: korekta wartości księgowych do wartości rynkowych poszczególnych zidentyfikowanych składników majątku oraz ustalenie wartości rynkowych zidentyfikowanych w punkcie 1 składników majątku niewykazanego w bilansie.
3. Po trzecie: korekta ustalonych w punkcie 2 wartości rynkowych do wartości oczekiwanych dochodów z tytułu sprzedaży poszczególnych składników majątku z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych składników i pilności ich sprzedaży.
4. Po czwarte: zsumowanie oczekiwanych dochodów z tytułu sprzedaży poszczególnych zidentyfikowanych i wycenionych składników aktywów.
5. Po piąte: identyfikacja posiadanych przez firmę zobowiązań (w tym również spornych i pozabilansowych).
6. Po szóste: korekta do wartości rynkowej (oczekiwanej) poszczególnych zobowiązań.
7. Po siódme: zsumowanie rynkowych (oczekiwanych) wartości zobowiązań.
8. Po ósme: oszacowanie na moment wyceny wartości kosztów likwidacji.
9. Po dziewiąte: oszacowanie na moment wyceny przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej i finansowej przewidywanych w okresie likwidacji (a nieuwzględnionych w innych składowych).
10. Po dziesiąte: oszacowanie na moment wyceny ewentualnych rezerw na dodatkowe zobowiązania podatkowe z tytułu działalności operacyjnej i/lub zysków ze sprzedaży aktywów.
11. Po jedenaste: pomniejszenie sumy oczekiwanych dochodów z tytułu sprzedaży składników majątkowych (wyznaczonej w punkcie 4) o:
    • rynkową wartość zobowiązań,
    • koszty likwidacji,
    • wartość na moment wyceny rezerw na dodatkowe zobowiązania podatkowe z tytułu działalności operacyjnej i/lub zysków ze sprzedaży aktywów.
12. Po dwunaste: uzyskaną w punkcie 11 wartość należy skorygować o inne przepływy pieniężne z działalności operacyjnej i finansowej przewidywane w okresie likwidacji (a nieuwzględnione w innych składowych).

Wzór na wycenę przedsiębiorstwa metodą likwidacyjną

Wycena przedsiębiorstwa w likwidacji może zostać przedstawiona za pomocą następującej formuły:

gdzie:
WP – wartość przedsiębiorstwa
A_i – wartość księgowa i-tego składnika aktywów,
K_Ai – wartość korekty do wartości rynkowej i-tego składnika aktywów,
WD_Ai – współczynnik dyskonta dla i-tego składnika aktywów w związku z „pilnością” jego sprzedaży,
Z_j – wartość księgowa j-tego składnika zobowiązań,
K_Zj – wartość korekty do wartości rynkowej j-tego składnika zobowiązań,
n – ilość zidentyfikowanych składników aktywów,
m – ilość zidentyfikowanych składników zobowiązań,
KL – koszty likwidacji,
PVKL – wartość obecna (na moment wyceny) kosztów likwidacji,
RP – rezerwa na dodatkowe zobowiązania podatkowe (z tytułu działalności operacyjnej i/lub zysków ze sprzedaży aktywów),
PVRP – wartość obecna (na moment wyceny) rezerwy na dodatkowe zobowiązania podatkowe (z tytułu działalności operacyjnej i/lub zysków ze sprzedaży aktywów),
CF_OF – przewidywany przepływ pieniężny netto z działalności operacyjnej i finansowej w okresie likwidacji (nieuwzględniony w innych składowych),
PVCF_OF – wartość obecna przewidywanego przepływu pieniężnego netto z działalności operacyjnej i finansowej w okresie likwidacji (nieuwzględnionego w innych składowych).

Wycena przedsiębiorstwa w likwidacji – uwagi końcowe

Na koniec kilka uwag dotyczących wyceny przedsiębiorstwa w likwidacji.

1. Dokonując wyceny przedsiębiorstwa należy przeprowadzić etapy wskazane we wpisie pt.: „Jak wycenić przedsiębiorstwo czyli etapy procesu wyceny” na niniejszym blogu.
2. Wycena przeprowadzona przy wykorzystaniu metody likwidacyjnej będzie w tym większym stopniu obiektywna,  im pełniej zostaną spełnione warunki opisane we wpisie „Kiedy wycena przedsiębiorstwa jest obiektywna i wiarygodna?”)
3. Jak zapisano, przy założeniu likwidacji działalności jedyną możliwą metodą wyceny jest metoda likwidacyjna
4. Wycena przedsiębiorstwa metodą likwidacyjną przy założeniu kontynuacji działalności przedsiębiorstwa pozwala określić minimalną wartość wycenianego podmiotu.
5. Oprócz przeprowadzenia korekt wartości bilansowych do wartości rynkowych w metodzie likwidacyjnej należy również zastosować współczynnik dyskonta uwzględniający „pilność” zbycia i charakter aktywów w zakresie możliwości ich upłynnienia. Współczynniki te będą zwykle przybierały różne wartości w zależności od rodzaju likwidacji: przymusowej bądź uporządkowanej   
6. Wycena metodą likwidacyjną wymaga również określenia wartości składników niematerialnych niewykazywanych zwykle w bilansie (znak firmowy, patenty, stali odbiorcy, kontrakty etc.) o ile wysokie prawdopodobieństwo ich oddzielnej sprzedaży i przedstawiają istotną wartość rynkową. Wycenie poszczególnych składników niematerialnych poświęcone zostaną oddzielne wpisy na blogu. 
7. W wycenie likwidacyjnej koszty likwidacji stanowią przede wszystkim: opłaty sądowe, notarialne, wynagrodzenia konsultantów, kancelarii prawnych etc., odprawy pracownicze, wszelkiego rodzaju kary i odszkodowania wynikające z zaprzestania działalności
8. Obok  kosztów likwidacji w wycenie należy uwzględnić również inne przepływy pieniężne z działalności operacyjnej i finansowej przewidywane w okresie likwidacji (a nieuwzględnione w innych składowych), w tym przede wszystkim związane z prowadzeniem (często w ograniczonym zakresie) podstawowej działalności operacyjnej.

W następnym tygodniu odpowiem na pytanie: Jak wycenić przedsiębiorstwo w oparciu o mnożnik P/E?

Autor: Dariusz Stronka

Zobacz naszą ofertę wycen:

wyceny                                                wycena przedsiębiorstwa/ wycena spółki

wycena udziałów                            wycena zorganizowanej części przedsiębiorstwa